W obliczu rosnących wyzwań związanych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi sektor budownictwa mieszkaniowego w Polsce przechodzi istotne zmiany. Coraz większa liczba inwestorów i deweloperów poszukuje rozwiązań, które nie tylko obniżają wpływ budownictwa na środowisko, ale także podwyższają jakość i komfort życia mieszkańców. ZIELONY DOM to dostosowana do polskich realiów rynkowych odpowiedź na te potrzeby – oparty na twardych naukowych danych, służy jako zbiór praktycznych zasad na drodze do niskoemisyjnego, efektywnego energetycznie, odpornego na zmianę klimatu i zrównoważonego budownictwa. Certyfikat ZIELONY DOM można uzyskać na jednym z trzech poziomów: Standard, Premium i Prestige, w zależności od liczby spełnianych kryteriów.
REKLAMA
Czym jest i jak powstał ZIELONY DOM?
Certyfikat ZIELONY DOM może zostać zastosowany praktycznie przy każdym rodzaju nowo powstającej inwestycji mieszkaniowej: budynkach wielorodzinnych, jednorodzinnych czy projektach mieszkaniowych na wynajem. Certyfikacja inwestycji prowadzona przez audytorów i PLGBC to obszar o ogromnym potencjale, zwłaszcza w kontekście rosnących oczekiwań właścicieli i wymagań środowiskowych. Celem certyfikacji jest wprowadzenie wysokich standardów ekologicznych i efektywnych energetycznie na każdym etapie realizacji inwestycji – od planowania i projektowania, przez budowę, aż po użytkowanie budynku.
System został zaprojektowany przez PLGBC – organizację pozarządową, która od 2008 r. angażuje się w promowanie zrównoważonego budownictwa w Polsce. Pilotażowa wersja certyfikatu, wdrażana od 2021 r., pozwoliła zebrać niezbędne doświadczenia i opinie. W 2024 r. wprowadzono jego wersję 2.0, która uwzględnia zebrane wnioski oraz nowe standardy i technologie, w tym dostosowanie kryteriów certyfikacji do wymagań zawartych w Taksonomii Unii Europejskiej.
Kryteria oceny i proces certyfikacji
ZIELONY DOM obejmuje sześć obszarów oceny inwestycji, mających określony udział w całości punktacji. Wszystkie kryteria zawarte w certyfikacji są tak samo istotne i przekładają się na realne efekty prowadzące m.in. do zwiększenia efektywności energetycznej budynku, poprawy komfortu użytkownika, ochrony środowiska naturalnego, zmniejszenia wpływu inwestycji na środowisko, zmniejszenia emisyjności budynku. Aby przystąpić do procesu certyfikacji, trzeba mieć spełnione minimum 30% dostępnych punktów. Nie da się również otrzymać certyfikatu ZIELONY DOM za wypełnienie wymagań tylko jednego kryterium, np. optymalizacji zużycia energii. Wybierając kryteria certyfikatu, należy też podchodzić do każdego projektu w sposób indywidualny, każdy bowiem jest inny.
ZIELONY DOM ocenia zarówno aspekty techniczne i technologiczne budynków, jak i ich wpływ na otoczenie, w tym bioróżnorodność i dostępność terenów zielonych.
W procesie certyfikacji weryfikowanych jest sześć podstawowych obszarów projektu:
- Zarządzanie inwestycją – sposób realizacji projektu oraz jego zgodność z zasadami zrównoważonego budownictwa.
- Miejsce i lokalizacja – dostępność komunikacyjna, ochrona i wspieranie lokalnej bioróżnorodności, redukcja efektu wyspy ciepła oraz wpływ inwestycji na lokalną społeczność.
- Materiały i zasoby budowlane – wykorzystanie naturalnych, certyfikowanych i niskoemisyjnych materiałów budowlanych, wykorzystywanie istniejącej tkanki budowlanej czy stosowanie prefabrykacji.
- Zdrowie i komfort użytkownika – zapewnienie odpowiedniej wentylacji, jakości powietrza, komfortu termicznego i akustycznego oraz przestrzeni dostosowanych dla osób z niepełnosprawnościami.
- Gospodarowanie wodą – zastosowanie rozwiązań umożliwiających oszczędność wody poprzez zaprojektowanie odpowiedniego systemu retencji wody deszczowej, m.in. zielone dachy, ogrody deszczowe, muldy i niecki chłonne.
- Optymalizacja zużycia energii – stosowanie rozwiązań instalacyjnych, które regulują oraz zapewniają wyższą sprawność i oszczędność energii oraz wdrożenie technologii wykorzystujących źródła energii odnawialnej, takich jak pompy ciepła czy instalacje fotowoltaiczne.
Proces certyfikacji rozpoczyna się od rejestracji projektu na stronie zielonydom.plgbc.org.pl. Następnie inwestor we współpracy z audytorem wybiera kryteria, które inwestycja zamierza spełnić. Audytorzy wspierają inwestorów w spełnianiu wymagań certyfikacyjnych i dbają o zgodność projektu z zasadami zrównoważonego budownictwa, odgrywając w procesie kluczową rolę. Po złożeniu dokumentacji i pozytywnej wstępnej ocenie przez PLGBC inwestycja otrzymuje precertyfikat. Jest to etap obowiązkowy w każdej certyfikacji.
Po zakończeniu budowy audytor przedstawia dokumentację wykonawczą, a PLGBC dokonuje ostatecznej weryfikacji inwestycji. Certyfikat przyznawany jest na jednym z trzech poziomów: Standard, Premium lub Prestige, w zależności od liczby zdobytych punktów.
Certyfikat ZIELONY DOM jest przyznawany jednorazowo po zakończeniu realizacji inwestycji i spełnieniu kryteriów uzgodnionych w umowie oraz otrzymaniu od PLGBC pozytywnej oceny dostarczonych przez audytora dokumentów dotyczących przebiegu całego procesu inwestycyjnego.
Okiem audytora o roli architekta
Dorota Mogielnicka, akredytowana audytorka certyfikacji ZIELONY DOM, ekspertka w zakresie zrównoważonego rozwoju, CEO Carbostone, doradca Zarządu ds. Zrównoważonego Rozwoju i ESG Milestone Real Estate, członkini Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego PLGBC:
Każda certyfikacja może być wyzwaniem dla inwestorów, więc naszym zadaniem jako audytorów i architektów jest tłumaczenie języka technicznego na korzyści dla projektu, a docelowo – dla mieszkańców. To inwestor ostatecznie określa, jakie parametry, poza oczywistymi wymaganiami prawnymi i wiedzą techniczną, ma spełniać budynek. Zadaniem architekta jest przekuć je w ciekawy i dobry projekt. Myślę, że architektom pomagają specyficzne wytyczne, jakie narzuca certyfikacja, choć nieraz wymaga to od nich poszerzenia wiedzy. Projekt, który do tej pory powstawał szybko i składał się ze znanych elementów, trzeba doprecyzować, np. o analizę współczynnika SRI zaproponowanych materiałów. Są biura projektowe, które nie mają z tym problemu, i takie, które wolą pracę w standardowych zakresach.
Z punktu widzenia architekta certyfikacja powinna oznaczać jedno – na projekcie technicznym się nie skończy. Wypracowane rozwiązania, stosowane materiały i technologie muszą znaleźć odzwierciedlenie w projekcie wykonawczym. W przeciwnym razie proces certyfikacji będzie utrudniony. Niewątpliwie przygotowanie projektu, który będzie certyfikowany, wymaga większej uwagi i często rozwinięcia wiedzy.
Najlepiej, gdy audytor certyfikacji pojawia się w projekcie na etapie tworzenia rysunków i doboru technologii, w idealnym świecie jest to faza koncepcyjna. Dużo mówi się o tym, że projektowanie zrównoważone wymaga wczesnego włączenia konsultantów lub przemyślenia wewnątrz zespołu, jak przygotować projekt, żeby wpisać się w wymagania certyfikacji. Prawda jest taka, że jeśli nie przemyślimy na początku, co chcemy i możemy osiągnąć i jeśli architekt nie dostanie wyraźnych wytycznych od inwestora, to wprowadzanie jakichkolwiek zmian na etapie zatwierdzonego projektu może okazać się niemożliwe lub bardzo kosztowne.
Korzyści z certyfikatu ZIELONY DOM: środowisko, mieszkańcy, inwestorzy
Certyfikowane budynki przyczyniają się do redukcji emisji CO2, zmniejszenia zużycia zasobów naturalnych oraz ochrony bioróżnorodności. To istotny wkład w walkę ze zmianami klimatycznymi i dążenie do zrównoważonego rozwoju miast.
ZIELONY DOM przynosi korzyści także przyszłym mieszkańcom: certyfikowane budynki oferują niższe koszty eksploatacji dzięki zastosowaniu energooszczędnych rozwiązań. Zapewniają też zdrowsze warunki życia, m.in. odpowiednią jakość powietrza, komfort akustyczny i termiczny oraz dostęp do naturalnego światła. Kryteria odnoszące się do używanych do budowy certyfikowanych materiałów budowlanych dotyczą zmniejszenia śladu węglowego inwestycji, a te odnoszące się do materiałów o niskiej zawartości lotnych związków organicznych (LZO) dotyczą minimalizowania narażenia na szkodliwe dla zdrowia użytkowników substancje.
Certyfikacja inwestycji w systemie ZIELONY DOM przynosi wiele korzyści dla inwestorów i deweloperów. ZIELONY DOM zwiększa wartość rynkową nieruchomości i daje projektom przewagę konkurencyjną. Może być wykorzystywany jako element marketingowy, gwarantując im większą widoczność i atrakcyjność. Certyfikacja inwestycji znacząco wspiera realizację celów zrównoważonego rozwoju i strategię ESG.
ZIELONY DOM a instytucje finansowe
Banki mają w swoich ofertach produkty wspierające zrównoważone inwestycje. Certyfikat ZIELONY DOM zapewnia kompleksową ocenę zrównoważonych budynków mieszkalnych i bezpośrednio odnosi się do wymogów Taksonomii UE – zawiera wszystkie kryteria oceny w ramach wymagań zawartych w Taksonomii UE. Ocena tych kryteriów jest integralną częścią certyfikatu. W praktyce certyfikowane inwestycje będą analizowane pod kątem istotnego wkładu środowiskowego, spełnienia technicznych kryteriów kwalifikacji oraz zasady „niewyrządzania poważnych szkód” (ang. Do Not Significant Harm) dla dwóch głównych celów środowiskowych w ramach Taksonomii UE. Ocena w certyfikacji ZIELONY DOM pozwala na obiektywną ocenę ekologicznego wpływu projektów zgodną z przepisami unijnymi, co daje przewagę konkurencyjną, potwierdza wysokie standardy i pozwala na lepsze przygotowanie się na przyszłe regulacje oraz otwiera dostęp do preferencyjnego finansowania poprzez uzyskanie korzystnych warunków kredytowania i „zielonych” instrumentów finansowych.
Raport Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego PLGBC pt. „Zrównoważone certyfikowane budynki”, obejmujący okres od marca 2024 r. do marca 2025 r., pokazuje dwukrotny wzrost powierzchni budynków mieszkalnych certyfikowanych w systemie ZIELONY DOM względem poprzedniego okresu.
Obecnie powierzchnia ta wynosi ok. 41 tys. m2.
Certyfikacja budynku w systemie ZIELONY DOM pozwala potwierdzić trwałą wartość nieruchomości, a jednocześnie pozwala przyszłym nabywcom ubiegać się o korzystniejsze warunki finansowania. Z danych NBP za rok 2024 wynika, że ponad 50% transakcji zakupu domu lub mieszkania jest realizowanych przy wsparciu finansowania bankowego, dlatego zapewnienie korzystniejszych warunków kredytowych daje przewagę inwestycjom posiadającym zielony certyfikat.
Zielone przykłady w praktyce
Katowicki TBS
Osiedle budowane przez Katowicki TBS przy ul. Kosmicznej w stolicy Górnego Śląska może poszczycić się uzyskaniem precertyfikacji ZIELONY DOM na najwyższym dotychczasowym poziomie – Premium. Kompleks składa się z siedmiu budynków wielorodzinnych, w których znajdzie się 111 mieszkań i lokal usługowy. Elementy projektu, które pozwoliły na osiągnięcie tak wysokiego poziomu precertyfikacji, to m.in.: gruntowe pompy ciepła, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, fotowoltaika pokrywająca 50% zapotrzebowania energetycznego części wspólnych, mikroretencja, zbieranie wody deszczowej, rozwiązania architektoniczne bez barier, materiały budowlane z deklaracjami EPD, projekt zagospodarowania terenu inwestycji uwzględniający odpowiednio dobraną rodzimą roślinność oraz raport LCA oceniający wpływ budynku na środowisko w całym cyklu jego życia.
Wola Village
Wola Village to kolejny projekt z wysoką notą precertyfikacji ZIELONY DOM. Realizowany jest przez Urba Project Management w krakowskiej dzielnicy Wola Justowska. Inwestycja obejmuje 68 budynków w zabudowie bliźniaczej, realizowanych w dwóch etapach. Trzykondygnacyjne domy wyposażone będą w instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła i wentylację mechaniczną z rekuperacją. Powstaną przy użyciu certyfikowanych materiałów budowlanych przy jednoczesnym zastosowaniu prefabrykacji, co pozwoli na redukcję odpadów i skrócenie czasu budowy.
Wspólne przestrzenie, takie jak pięciohektarowy park z infrastrukturą rekreacyjną i ekologiczna farma Urba Farming, sprzyjają relaksowi i integracji mieszkańców. Wysokie noty otrzymał również proces budowy, w tym zagospodarowanie odpadów budowalnych, zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza wewnętrznego, komfort akustyczny czy systemy zagospodarowania wody deszczowej.
Więcej:
https://zielonydom.plgbc.org.pl/
