Środowisko pracy WELL – czy to się opłaca? Pracodawcy się zastanawiają, tymczasem rynek pracy już zdecydował

Rynek zdecydował!

Człowiek nie przez przypadek znalazł się obecnie w centrum nowoczesnych strategii środowisk pracy. Siłą napędową uwzględniania well-beingu oraz wellness jako warunku koniecznego budowania atrakcyjnego, przyciągającego talenty środowiska pracy są wyzwania rynku pracy, za którymi idą koszty rekrutacji. Wpływ na ten kierunek przyjmowanych strategii ma zatem, między innymi, matka wielu zmian: EKONOMIA, wspierana DEMOGRAFIĄ. Szacowana luka na polskim rynku pracy do 2025 roku to 1,5 mln pracowników[1]. Wzmacniają ją prognozy emigracji zarobkowej dla naszego rynku oraz całkowicie nowe podejście do stylu życia młodego pokolenia – wymagających, pewnie egzekwujących swoje prawa i oczekiwania, skłonnych do zmian przedstawicieli generacji Z i millenialsów. 

W czasach gdy 70% pracodawców zgłasza trudności ze znalezieniem odpowiedniego kandydata[2], oczekiwania pracowników wobec pracodawcy wskazują na zdrową kulturę (81%), elastyczny wybór (75%), zdrowie fizyczne (74%) i bezpieczeństwo (74%) jako czynniki atrakcyjności pracodawcy[3]. Jednocześnie brak dbałości o dobrostan stanowi istotny czynnik skłaniający do zmiany pracodawcy (na stwierdzenie: „Brak dbałości pracodawcy o mój dobrostan skłoniłby mnie do poszukiwania nowej pracy” 51% ankietowanych odpowiedziało „zdecydowanie tak”, a 40% – „raczej tak”)[4]. 

Wyraźnie zauważalny jest również wzrost znaczenia strategii zrównoważonego rozwoju (ESG) w strategiach biznesowych przedsiębiorstw. Wciąż jeszcze w dużej mierze z przyczyn reputacyjnych, jednak również w obliczu oczekiwań interesariuszy i potrzeb wypełniania regulacji unijnych (w tym dyrektyw dotyczących obowiązkowych ujawnień w raportach pozafinansowych), czynniki środowiskowe i społeczne ujęte są w celach i działaniach organizacji. Strategia ESG w aspekcie społecznym i socjalnym coraz częściej zintegrowana jest ze strategią środowiska pracy, uwzględniając konkretne plany działań na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa, a także szeroko rozumianego dobrostanu fizycznego i psychicznego pracowników. 

Pandemia przyspieszyła zmiany

O ile dbałość o dobre samopoczucie w miejscu pracy już wcześniej była istotna dla inwestorów biurowych i wynajmujących ze względu na rolę, jaką odgrywa w przyciąganiu najemców, o tyle pandemia COVID-19 doprowadziła do zwiększonego zainteresowania najemców biurowych rozwiązaniami wspierającymi dobrostan ich pracowników[5]. 

Natomiast z punktu widzenia pracownika zmiany społeczne wywołane przymusowym masowym „testem” pracy zdalnej w zagrożeniu pandemicznym wpłynęły między innymi na to, że troska o siebie stała się fundamentalną potrzebą i znakiem naszych czasów. Jak nigdy wcześniej pracownik oczekuje elastyczności i realnego wpływu na organizację własnej pracy. Już dziś wiemy, że hybrydowy model pozostanie z nami na długo, a co za tym idzie, że zmieniła się funkcja biura, którego przestrzenie przede wszystkim powinny być nastawione na pracę zespołową i spotkania w systemie hybrydowym. Jednak w okresie postpandemicznym nie tylko kwestie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, tworzenia zdrowego i zrównoważonego środowiska przestrzennego, w którym ludzie mogą wydajnie i wygodnie pracować, mają wpływ na przyciągnięcie pracowników z powrotem do biur. Równie istotne jest zapewnienie dobrego samopoczucia pracowników, tworzenie zdrowej kultury organizacyjnej, w której ludzie są słuchani, doceniani, mają możliwości rozwoju i są odpowiednio wynagradzani za swoją pracę. W przeprowadzonym przez CBRE badaniu aż 60% respondentów wskazuje, że ważne dla nich są programy wspierające zdrowie psychiczne, a 34% przyznaje, że do tej pory nie otrzymało żadnego wsparcia od pracodawcy w zakresie zdrowia psychicznego. 81% pracowników wśród najważniejszych oczekiwań dotyczących środowiska pracy wymienia zdrową kulturę, 75% – elastyczność i możliwość wyboru, równocześnie 74% oczekuje wsparcia w zakresie zdrowia fizycznego, a 60% – w zakresie bezpieczeństwa[6]. 

(R)ewolucyjna zmiana?

Jeśli wcześniej nie pojawiło się w organizacjach myślenie w kategoriach rozwiązań wspierających dobrostan pracownika jako warunku koniecznego dla stwarzania nowoczesnych środowisk pracy, to doświadczenia pandemiczne ruszyły z posad te przekonania. Nie jest to jednak zmiana rewolucyjna. BeWell@work to hasło, które promowało dobrostan fizyczny i psychiczny w projektowanych przez zespół Workplace Strategy CBRE od wielu lat środowiskach pracy – holistycznie integrujących przestrzeń, technologię i kulturę pracy, uwzględniających perspektywę potrzeb biznesowych (Business Performance), potrzeb rynku (Customer Experience) oraz ludzi (Employee Experience). 

Ekonomiczne uzasadnienie dla uwzględniania w tworzonych strategiach środowisk pracy aspektu wellness, czyli dobrostanu pracownika wynikającego z infrastruktury fizycznej budynku i przestrzeni biura, oraz well-being, czyli poczucia psychicznego i społecznego dobrostanu, weryfikowane było procesami badawczymi prowadzonymi i obserwowanymi przez CBRE.

Chwilowy trend czy potwierdzona badaniami ekonomiczna konieczność?

Well-being to bowiem nie chwilowy trend, tylko biznesowa konieczność, którą potwierdziły między innymi badania CBRE[7], wskazując na korelację pomiędzy zdrowiem, poczuciem well-being a wydajnością i zaangażowaniem pracowników (zwiększenie produktywności z 10% do 30%, wzrost zaangażowania z 65% do 75% oraz zdrowego samopoczucia z 50% do 71%). Podkreśla się, że ludzie pracują lepiej w „zdrowym” środowisku pracy, które zapewnia odpowiedni dostęp do światła, wykorzystuje biofilię, zapewnia dostęp do zdrowych przekąsek, daje możliwość mentalnej i fizycznej regeneracji na wielu poziomach.

Choć poczucie dobrostanu jest odczuwane indywidualnie i ma wartość subiektywną, to w ramach kolejnego badania przeprowadzonego przez CBRE[8] prowadzący projekt zdefiniowali parametry, które objęto badaniem. Zestawiono ze sobą aspekty fizjologiczne, takie jak: ciśnienie krwi, tętno, temperatura ciała, fizyczna aktywność, jakość snu badanych, aspekty psychologiczne, analizując: nastój, poziom stresu, nawyki związane ze snem, nawyki związane z kulturą fizyczną, oraz aspekty przestrzenne: jakość oświetlenia, poziom hałasu, poziom CO2, temperatura, wilgotność powietrza. Odniesiono je do produktywności, oceniając: pamięć, umiejętności werbalne, rozumowanie, rozwiązywanie problemów. Dodatkowo podzielono biura poddane analizie badawczej na trzy kategorie: konwencjonalne, czyli te z gabinetami, przypisanymi biurkami i ograniczonymi rozwiązaniami technologicznymi; optymalne, wsparte odpowiedną technologią oraz ponadprzeciętnie – zorientowane na rozwiązania wspierające dobrostan pracowników, wyposażone w najnowsze standardy technologiczne, elastyczne rozwiązania przestrzenne wspierające kolaborację, innowację i efektywność.

Rezultaty szczegółowe pokazały między innymi: wzrost produktywności w biurze optymalnym o 32% natomiast w ponadprzeciętnym – o 62%, wzrost kreatywności w biurze optymalnym o 144% oraz o 107% w biurze ponadprzeciętnym, wzrost subiektywnie odczuwanego well-beingu w biurze optymalnym o 7%, a w ponadprzeciętnym o 12%.

Co najważniejsze, we wnioskach końcowych wskazano, że dzięki zastosowaniu zmian w aranżacji biura i zmianom kultury pracy każde 1 € zainwestowane w biuro ponadprzeciętne, jeśli chodzi o rozwiązania przestrzenne, technologiczne i kulturę pracy, dało 70% zwrotu w pierwszym roku od wprowadzenia zmian, mierzone produktywnością pracowników. Źle zaprojektowane przestrzenie, niedostosowane do potrzeb pracowników obniżały produktywność.

Rozwiązania wspierające wellness i well-being użytkowników powierzchni biurowych

Co zatem wpływa na poprawę fizycznego poczucia dobrostanu pracowników w biurze? 

Doświadczenia pandemii COVID-19 sprawiły, że odpowiednia wentylacja i filtracja powietrza stają się kwestią kluczową nie tylko dla zapobiegania rozpowszechnianiu się wirusów, ale także dla zwiększenia poziomu energii pracowników i ogólnej poprawy ich zdrowia psychicznego.

Działaniami, które mogą poprawić cyrkulację powietrza, są m.in.: podwyższenie poziomu sufitu, zwiększenie powierzchni przypadającej na każdego pracownika do co najmniej 4,5 m2 czy też pomiar przepływu i ciśnienia powietrza.

Pandemia zwiększyła również świadomość znaczenia utrzymania czystości, co skłoniło wynajmujących i zarządzających budynkami do częstszego i dokładniejszego sprzątania, szczególnie urządzeń i przestrzeni wspólnych, takich jak windy, a także do zapewniania środków ochrony, np. dozowników, płynów antybakteryjnych, maseczek czy montażu oznakowania i wyznaczenia punktów informacyjnych pomagających wyjaśnić najemcom, w jaki sposób utrzymywać czystość w budynku.

Duże znaczenie dla zwiększenia efektywności i komfortu pracy ma również projektowanie elastycznych przestrzeni, które przez swój układ mobilizują do zdrowego ruchu, jak również wykorzystanie ergonomicznych elementów wyposażenia i mobilnych rozwiązań do zarządzania układem biura, oferujących różne funkcjonalności i wspierających różne modele pracy. 

Inne działania, które można szybko podjąć, by poprawić dobrostan pracowników, to zapewnienie naturalnego światła na stanowisku pracy, dostępu do naturalnej zieleni i świeżego powietrza, oferowanie zdrowych posiłków, zapewnienie możliwości ćwiczeń fizycznych czy też organizowanie szkoleń, webinariów czy sesji doradczych dla pracowników. 

Potrzeba obiektywnego potwierdzenia jakości budynków biurowych

Wiele firm w minionych latach zdecydowało się w sposób formalny potwierdzić swoje podeście do zagadnień dobrostanu pracowników w miejscu pracy, uzyskując certyfikat WELL, opracowany przez International WELL Building Institute (IWBI). WELL (obecnie w wersji 2.0) jest najwyższym i najbardziej obiektywnym, wielokryterialnym standardem dla budynków, pomieszczeń oraz społeczności pragnących wdrożyć, mierzyć i weryfikować parametry wspierające i poprawiające zdrowie i dobre samopoczucie ludzi w budynkach (głównie biurowych).

Standard WELL obejmuje ponad 100 parametrów w 10 kluczowych kategoriach: powietrze, woda, odżywianie, światło, ruch, komfort termiczny, akustyka, materiały, umysł oraz społeczność. 

Jednocześnie w odpowiedzi na pandemię COVID-19 International WELL Building Institute opracował specjalną wersję systemu: WELL Health & Safety Rating. Pierwszym biurowcem w Polsce, który w grudniu 2020 roku uzyskał ten certyfikat, był KTW I w Katowicach. Certyfikat ten jest znacznie prostszy i nie jest oceną wielokryterialną. WELL Health & Safety Rating to system oceny bezpieczeństwa budynków pod kątem zastosowanych procedur i ich wpływu na zmniejszenie zagrożenia związanego z COVID-19 oraz innymi zagrożeniami epidemiologicznymi.

Ponieważ najemcy kładą coraz większy nacisk na udogodnienia w budynkach, które poprawiają zdrowie i dobre samopoczucie pracowników, już teraz zauważamy zwiększony popyt na nieruchomości ekologiczne, spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju, ale również te, które wyposażone są w rozwiązania i urządzenia wspierające dobrostan użytkowników biura, np. poprawiające jakość powietrza w pomieszczeniach (wysokiej jakości systemy wentylacyjne HVAC, filtry HEPA) czy inne elementy prośrodowiskowe zwiększające komfort pracowników. 

Trend ten wyraźnie przyczynia się do wzrostu liczby przeprowadzanych certyfikacji WELL. Zgodnie z corocznymi raportami Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego PLGBC już w 2021 roku można było zaobserwować ponad 100% wzrost liczby budynków posiadających certyfikat WELL. Było ich 17 (w tym 7 certyfikatów w systemie WELL Health & Safety Rating), w stosunku do 8 w 2020 roku. Rok później – w 2022 roku certyfikatów wielokryterialnych WELL było już 14, natomiast WELL H & S R – aż 439. 

A więc czy wellness się opłaca?

Wydaje się, że inwestycja w środowisko pracy WELL nie jest chwilowym trendem, a koniecznością, jeśli oczywiście pracodawca chce mieć na pokładzie produktywnych, kreatywnych, zaangażowanych i zdrowych ludzi, przekonanych, że ich organizacja dba o nich fizycznie i psychicznie, zapewniając komfortowe, produktywne, atrakcyjne środowisko pracy. Jeśli organizacja jest uważna na optymalizację kosztów rekrutacji i absencji, a także walczy o pozyskanie wartościowych talentów, uzna inwestycje w wellness i well-being nie tylko za opłacalne, ale również konieczne. Biorąc pod uwagę wyniki badań demograficznych, jesteśmy gotowe nawet zaryzykować stwierdzenie… konieczne, jeśli pracodawca w ogóle chce mieć ludzi „na pokładzie”!

Materiał powstał we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Budownictwa Ekologicznego PLGBC.
 

Przypisy:

1. Za publikacjami PwC.
2. Manpower Group, Czego pragną pracownicy.
3. CBRE CEE, Praca zdalna czy z domu.
4. Deloitte, Od fali odejść do fali zmian.
5. CBRE Research, Zrównoważony rozwój, a rynek nieruchomości: 10 kwestii, o których inwestorzy powinni pamiętać, 2021.
6. CBRE Research, Praca z domu czy z biura?, Raport badawczy, 2021.
7. Healthy Office Research przeprowadzone przez CBRE w kooperacji z Tweenty University.
8. CBRE Lab – przy współpracy z Technical University of Madrid, Spain oraz Keio University, Japan.
   Zrównoważone certyfikowane budynki, Raport 2022 oraz 2021, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC.