Historia Jerónimo Martins w Portugalii
Początek działalności firmy Jerónimo Martins datuje się na 1792 rok. W lizbońskiej dzielnicy Chiado otwarto wówczas pierwszy sklep pod tą marką. Założyciel przedsiębiorstwa, Galisyjczyk Jerónimo Martins, zyskał uznanie królewskie, a po wojnach napoleońskich organizacja zdobyła przywilej dostarczania towarów dla dworu królewskiego. W kolejnych latach rodzina Martinsa prowadziła działalność, a syn założyciela – Domingos, korzystając z królewskich koneksji, umacniał pozycję marki.
W 1920 roku Jerónimo Martins nabyła rodzina Dos Santos, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju przedsiębiorstwa, które stało się istotnym graczem na portugalskim rynku. Kontynuowano ewolucję, dostosowując się do zmieniającego się rynku. Inwestycje w nieruchomości i nabycie oraz zarządzanie lokalami dla przyszłych placówek były częścią strategii w połowie XX wieku.
W latach 80. XX wieku firma wprowadziła na rynek sieć sklepów Pingo Doce i nabyła większościowe udziały w hurtowniach Recheio. Te strategiczne decyzje przyspieszyły jej ekspansję na terenie kraju i umocniły pozycję w sektorze detalicznym w Portugalii.
Obydwie marki szybko stały się dla konsumentów synonimami jakości i zaufania. Dzisiaj, będąc jednym z czołowych graczy w branży detalicznej w Portugalii, organizacja jest świadectwem tego, jak tradycja, rodzinne wartości oraz innowacyjność mogą współistnieć i kreować historię sukcesu trwającą już ponad dwa wieki.
W dalszej części artykułu przyjrzymy się bliżej strategii ekspansji zagranicznej tej firmy.
Zagraniczne przedsięwzięcia Jerónimo Martins
Rozwój Jerónimo Martins w latach 90. XX wieku koncentrował się głównie na rynkach wschodzących o dużym potencjale wzrostu. Poniżej przedstawiamy, jak firma rozwijała swoją obecność na świecie w tamtym okresie.
Pierwsze kroki na arenie międzynarodowej: sukcesy i porażki Jerónimo Martins
W końcówce lat 90. firma nawiązała współpracę z brytyjskim partnerem Booker. Owocem tego było przedsięwzięcie o nazwie „Jerónimo Martins-Booker”, które działało przez kilka lat, skupiając się głównie na rynkach Polski, Wielkiej Brytanii i Brazylii.
W Polsce za pośrednictwem lokalnego partnera – poznański Elektromis należący do Mariusza Świtalskiego – zakupiono 27 hurtowni Eurocash oraz sieć sklepów Biedronka liczącą 243 placówki. W latach 1995–2000 firma JMB Holding prowadziła działalność w trzech formatach handlowych: hipermarkety Jumbo, hurtownie Eurocash oraz sieć dyskontowa Biedronka.
W Wielkiej Brytanii organizacja nabyła sieć sklepów spożywczych Lo-Cost. Z uwagi na silną konkurencję i wyzwania operacyjne firma zdecydowała się wycofać z tamtejszego rynku. Podobna sytuacja miała miejsce w Brazylii, gdzie portugalska grupa kapitałowa nabyła sieć sklepów Pão de Açúcar. Napotkane trudności w ekspansji na tamtejszym rynku skłoniły firmę do rezygnacji z dalszych działań.
W kontekście tych międzynarodowych działań sukces ekspansji w Polsce wyróżnia się na tle innych prób zagranicznych inwestycji Jerónimo Martins. Biedronka dzięki umiejętnemu dostosowywaniu się do lokalnych potrzeb i strategicznemu podejściu stała się niekwestionowanym liderem polskiego rynku detalicznego.
Wielu menedżerów, którzy tworzyli pierwszą kadrę Biedronki w Polsce, w późniejszym czasie przyczyniło się do powstania i rozwoju znanych polskich oraz zagranicznych sieci detalicznych.
Rynkowy podbój Kolumbii: od zera do 1000 sklepów w 11 lat
Po doświadczeniach ekspansji z lat 90. Jerónimo Martins skutecznie dostosował strategię do rynków wschodzących. Kolumbia stała się przykładem tego, w jaki sposób przemyślane podejście i wcześniejsze nauki prowadzą do sukcesu. Starannie przeanalizowano rynek, zidentyfikowano potrzeby konsumentów i dostosowano się do lokalnych warunków. Efektem tych działań była sieć 1000 sklepów, którą firma otworzyła w zaledwie 11 lat. To imponujące tempo świadczy o skutecznej adaptacji. Z inwestycją wynoszącą 900 mln EUR Jerónimo Martins znalazł się w gronie 20 czołowych firm Kolumbii pod względem sprzedaży i zatrudnienia. Sukces grupy był rezultatem dobrze przygotowanej strategii oraz umiejętnego dostosowania się do specyfiki lokalnego rynku. Osiągnięcia w Kolumbii stały się inspiracją do dalszej ekspansji.
Tabela 1. Porównanie strategii ekspansji – Polska 1997 vs Kolumbia 2011. Źródło: Opracowanie własne.
| Kryterium | Polska (1997) | Kolumbia (2011) |
| Liczba skleoów na start | 243 (Biedronka) | O (otwarcie sieci ARA w 2013) |
| Inwestycje początkowe | Zakup istniejącej sieci Biedronka | Rozpoczęcie działalności od zera, budowa sieci skleoów ARA |
| Lokalna adaptacja | Silna adaptacja do potrzeb polskiego konsumenta | Stworzenie sieci sklepów osiedlowych ARA dostosowanych do potrzeb kolumbiiskieoo konsumenta |
| Współpraca z dostawcami | Lokalni oraz międzynarodowi dostawcy | Współpraca z ponad 500 lokalnymi dostawcami w Kolumbii |
Słowacja 2023 – kolejny krok Jerónimo Martins
16 sierpnia bieżącego roku w Słowacji dokonano rejestracji spółki o nazwie „Jerónimo Martins Slovensko”. Poniżej prezentujemy fragment dokumentu rejestracyjnego. W skład zarządu weszli Luis Filipe Aguiar Gomes de Araujo oraz Maciej Łukowski – obaj będący członkami zarządu polskiego oddziału Jerónimo Martins. Łukowski mający 20-letnie doświadczenie w strukturach firmy objął stanowisko dyrektora generalnego w Słowacji.
Oficjalna nazwa sieci sklepów nie została jeszcze ujawniona – spółka zarejestrowała w Słowacji kilka swoich znanych marek własnych, w tym: Herbarium, Bondi, Elios, Miami, Allegro, Diplomat i Marletto.
W ramach działań operacyjnych i przygotowując się do ekspansji na rynku słowackim, Jerónimo Martins zgłosił rejestrację znaku „SK Speciality”. Firma dokonała rejestracji domeny Biedronka.sk. Jej nazwa nawiązuje do dobrze znanego w Polsce brandu i może świadczyć o kontynuacji Biedronki na rynku słowackim. Warto podkreślić, że Jerónimo Martins nie jest jedynym podmiotem dążącym do ekspansji na tym rynku. Działania firmy obserwowane są przez innych konkurentów branży.
Konkurencja na słowackim rynku detalicznym
Rynek detaliczny Słowacji charakteryzuje obecność kilku kluczowych graczy. Największą popularnością cieszą się:
- Tesco – brytyjska sieć supermarketów obecna od wielu lat w Słowacji, gdzie zdobyła istotną pozycję. Firma zmaga się „z wyzwaniami wynikającymi z konkurencji oraz ewolucją preferencji konsumentów”.
- Lidl – niemiecka sieć dyskontowa ceniona za oferowanie produktów wysokiej jakości w atrakcyjnych cenach.
- Kaufland – podmiot działający na bazie modelu hipermarketu. Zdobył uznanie wśród Słowaków. Należy dodać, że sieć sklepów Kaufland i Lidl to ta sama grupa kapitałowa Schwarz.
Na rynku działają ponadto inni lokalni gracze.
Wiele wskazuje na to, że dzięki konkurencyjnym cenom oraz unikalnemu asortymentowi firma może przyciągnąć szerokie grono konsumentów. Podkreślano, że Tesco może obawiać się wejścia Biedronki – jest to nawiązanie do sytuacji z Polski, gdzie Biedronka stała się liderem rynku, a pozycja Tesco osłabła. Trudno jest jednoznacznie przewidzieć długofalowe konsekwencje tego kroku. Postrzeganie Biedronki jako potencjalnego game changera podkreśla siłę i prestiż marki w regionie.
Formaty soft dyskont i hard dyskont w strategii Jerónimo Martins
Rynek detaliczny, niezależnie od lokalizacji, oferuje różnorodne formaty sklepów, dostosowane do potrzeb konsumentów i warunków rynkowych. Wśród tych formatów dwa wyróżniają się szczególnie: soft dyskont i hard dyskont.
Format soft dyskont łączy w sobie cechy tradycyjnych dyskontów z super- i hipermarketami. Klienci mają do dyspozycji szerszy wybór produktów, w tym produkty markowe, jak pod własną marką sieci. Wnętrza takich sklepów są bardziej przyjazne, z wyraźnym oznakowaniem oraz estetyczną prezentacją produktów. Z perspektywy Jerónimo Martins format soft dyskont mógłby być kluczowym elementem ich strategii w Słowacji, łącząc doświadczenie międzynarodowe z oczekiwaniami lokalnych konsumentów.
Charakterystyczne dla formatu hard dyskont jest ograniczenie asortymentu oraz prostota wystroju wnętrza sklepu. Produkty ułożone są w oryginalnych opakowaniach, co redukuje koszty związane z pracą pracowników. Kluczem jest tu oferowanie konkurencyjnych cen, co sprawia, że format ten jest szczególnie atrakcyjny dla konsumentów szukających okazji cenowych. Został on skutecznie wdrożony przez Jerónimo Martins w Kolumbii, gdzie dostosowano ofertę do specyfiki tamtejszego rynku.
Doświadczenie Jerónimo Martins w różnych krajach
Jerónimo Martins zdobył bogate doświadczenie w różnych formatów sklepów, działając na wielu rynkach. W Polsce pod marką Biedronka firma operuje głównie w formacie soft dyskontu. Z kolei w Kolumbii pod szyldem Ara skupia się na formacie hard dyskont.
W Portugalii, gdzie do firmy należą sklepy Pingo Doce i Recheio, skutecznie dostosowano model biznesowy do potrzeb bardziej zamożnej klienteli. To podkreśla jej zdolność do elastycznego dostosowywania strategii.
Słowacja, będąc rozwiniętym rynkiem z atrakcyjnymi warunkami gospodarczymi, stanowi kolejne pole do ekspansji firmy. Wskaźniki ekonomiczne, m.in. średnie wynagrodzenie na poziomie 1266 EUR czy poziom bezrobocia na poziomie 5,9%, zachęcają do inwestycji w tym kraju. Słowacja jawi się jako stabilne środowisko biznesowe. Jedynie inflacja na poziomie 11,3% wymaga szczególnej uwagi i monitoringu (wszystkie te kluczowe wskaźniki można zweryfikować na oficjalnej stronie rządu, w zakładce Informator Ekonomiczny – Słowacja).
Tabela 2. Porównanie rynków działania Jerónimo Martins według daty ekspansji. Źródło: Opracowanie własne.
| Kryterium | Portugalia (1980) | Polska (1995) | Kolumbia (2011) | Słowacja (2023) |
| Liczba mieszkańców | 9 785 251 | 38 594 998 | 44 553 000 | 5 462 617 |
| Gestość zaludnienia | 106,10 os./km2 | 123,47 os./km2 | 39 os./km2 | 111 os./km2 |
| Średnie wynagrodzenie | 350 euro | 702,62 PLN | 208,60 euro | 1266 euro |
| Wskaźnik bezrobocia | 7,5% | 14,9% | 10,8% | 5,9% |
| PKB per capita | ok. 7 OOO USD | 2 170,60 USD | 7 392,45 USD | 20 000 USD |
| Poziom inflacji | 16,1% | 27,8 % | 10,8% | 11,3% |
Analiza strategii ekspansji
Poniższa tabela przedstawia kluczowe wskaźniki ekonomiczne dla krajów, w których Jerónimo Martins rozpoczynało swoją działalność: Portugalii, Polski, Kolumbii oraz Słowacji. Dane w tabeli pochodzą ze stron urzędów statystycznych omawianych krajów.
Analizując tabelę 2 ze wskaźnikami ekonomicznych krajów, w których następował rozwój Jerónimo Martins, dostrzegamy pewną strategię działania firmy. Słowacja wyróżnia się stabilnością ekonomiczną z PKB per capita na poziomie 20 tys. USD i wskaźnikiem bezrobocia 5,9%. Jej gęstość zaludnienia jest zbliżona do Polski z 1995 roku, co sugeruje, że dostępność klienta jest podobna. Poziom inflacji jest znacznie niższy od notowanego w Polsce, a średnie wynagrodzenie o wiele wyższe od polskiego. Konkurencja zawsze istniała i nie jest niczym niezwykłym. Te oraz inne czynniki wskazują na bardzo dogodne warunki do ekspansji.
Wcześniejsze ruchy Jerónimo Martins pokazują, że Słowacja może się okazać jednym z łatwiejszych rynków. Jej stabilność ekonomiczna w połączeniu z geograficzną bliskością Polski, gdzie firma ma już silne podstawy, jest obiecująca. Często historia uczy nas, że teoretyczne potencjały nie zawsze odzwierciedlają rzeczywistość. Ekspansja Jerónimo Martins w Słowacji jest strategicznie uzasadniona oraz oparta na solidnych danych. Analizując doświadczenia firmy, można założyć, że będzie ona umiejętnie wykorzystywała swoją wiedzę i odniesie kolejny sukces na nowym rynku.
